(ThanhtraVietnam) – Vừa qua Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam phối hợp với Hội Luật gia Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu phát triển và hỗ trợ cộng đồng tổ chức công bố chỉ số công lý năm 2012 đánh giá thực trạng về công bằng và bình đẳng dựa trên ý kiến của người dân.
Chỉ số công lý 2012 trên dựa trên kết quả tổng hợp và phân tích dữ liệu từ hơn 5.000 người được phỏng vấn tại Hà Nội, TPHCM và 19 tỉnh, thành được lựa chọn ngẫu nhiên khác trong năm 2012. Chỉ số phản ánh ý kiến và nhận xét của người dân về hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước trong việc bảo đảm công lý và các quyền cơ bản của người dân. Chỉ số này cũng phản ánh mức độ kém hiệu quả của một số cơ quan nhà nước, với 1/5 tất cả các khiếu kiện của công dân về chính sách xã hội và ô nhiễm môi trường không nhận được ý kiến phản hồi của các cơ quan hữu quan. Đồng thời khoảng 1/2 tất cả các tranh chấp về đất đai và khiếu kiện về môi trường vẫn chờ đợi nhà nước xử lý.
Về các lĩnh vực cụ thể, báo cáo cho biết, trong quan hệ lao động, có tới 59% tranh chấp là về tiền lương, 40% tranh chấp xảy ra với người lao động thời vụ, ngắn hạn, không có hợp đồng. 19% người tham gia khảo sát cho biết, tình trạng sử dụng lao động trẻ em dưới 15 tuổi là phổ biến ở địa phương mình. Có 31% người được khảo sát sống trong môi trường bị ô nhiễm; 12% có khiếu nại, yêu cầu khắc phục và bồi thường thiệt hại do ô nhiễm. Đặc biệt, có tới 60% người tham gia khảo sát cho rằng chính quyền địa phương đang ưu tiên phát triển kinh tế hơn bảo vệ môi trường.
Mức độ tin cậy hiệu quả trong việc giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp đôi với các chính sách, tham nhũng thì Hội đồng nhân dân cấp xã có hiệu quả cao hơn cấp tỉnh. Đà Nẵng vẫn là địa phương dẫn đầu trong những chỉ số cải thiện này.
Qua khảo sát cũng phát hiện, có sự khác nhau giữa các tỉnh khá lớn nhưng không phân hóa vùng miền rõ rệt. Hạn chế trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất không phải là quan ngại đối với người dân, nhưng họ lại cảm thấy bất an và lo lắng nhất về sự thiếu minh bạch trong quy hoạch đất đai và việc không có sổ đỏ. Người dân cũng ít hiểu biết hơn về việc thực hiện các quyền của mình, có đến 16% ý kiến cho rằng người khiếu nại, tố cáo bị gây khó dễ; các quyền hiến định nhưng chưa được luật định thực hiện kém hơn; Các quyền được đánh giá thực hiện yếu nhất là tự do báo chí, lập hội, biểu tình,…
Xuất phát từ thực tế trên, báo cáo này đề xuất việc sử dụng Chỉ số Công lý một công cụ mới cho phân tích và hoạch định chính sách pháp luật và tư pháp. Đồng thời, cũng là một công cụ hữu hiệu tạo điều kiện cho các cơ quan nhà nước cả ở Trung ương và địa phương thực hiện trách nhiệm giải trình với người dân về hiệu quả hoạt động của các thiết chế công, các nỗ lực bảo đảm công lý, công bằng và bình đẳng cho người dân.
Trên thế giới, các chỉ số đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động của các thiết chế công được sử dụng khá phổ biến. Ở Việt Nam, có hai bộ chỉ số về quản trị địa phương đang được triển khai trên phạm vi toàn quốc. Đó là Chỉ số Cạnh tranh cấp tỉnh ( PCI) và Chỉ số Hiệu quả quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ( PAPI). Hiện chưa có một bộ chỉ số đo lường về công lý./.
Minh Quang
http://thanhtravietnam.vn/vi-VN/News/tintucsukien/2013/10/31808.aspx